زن ناشزه کیست؟

عدم تمکین در اصطلاح حقوقی نشوز و زنی که از شوهر اطاعت نمی‌کند ناشزه نامیده می‌شود. نشوز در لغت به معنای ارتفاع و بلند شدن و در اصطلاح حقوقی نافرمانی یکی از زوجین است. نافرمانی زوج و عدم ایفاء وظایف زناشویی از ناحیه او نیز در فقه اسلامی نشوز نامیده شده است.هرگاه نافرمانی و وظیفه نشناسی از هر دو طرف باشد، آن را شقاق نامیده‌اند. در ادامه به بررسی سوالات حقوقی مرتبط با زن ناشزه در تمکین، نفقه، مهریه و طلاق زن ناشزه خواهیم پرداخت.

تمکین زن

تمکین  دارای معنی خاص و معنی عام است. به معنی خاص آن است که زن نزدیکی جنسی با شوهر را به طور متعارف بپذیرد و جز در مواردی که مانع موجهی داشته باشد از برقراری رابطه جنسی با او سر باز نزند. البته این کار فقط وظیفه زن نیست و مرد هم نیز مکلف است در حدود متعارف رابطه جنسی با زن داشته باشد.

به معنی عام آن است که زن وظایف خود را نسبت به شوهر انجام دهد و از او در حدود قانون و عرف اطلاعت کند و ریاست شوهر را در خانواده بپذیرد. پس اگر شوهر توقعات نامشروع یا نامتعارفی از زن داشته باشد، زن مکلف به اطاعت از او نیست.

ناشزه بودن زن

سوال: اگر زوجه در اولین دادگاه تمکین بگوید که حاضر به تمکین نیست، ناشزه محسوب می‌شود؟

پاسخ و بررسی: در ابتدا گفتیم اصطلاح عدم تمکین در حقوق به معنی نشوز است و کشی که از شوهر برای تمکین اطاعت نمی‌کند ناشزه گفته می‌شود. در اینجا ابتدا باید در خصوص الزام به تمکین زوجه حکم صادر شود و حکم صادره قطعیت پیدا کند. سپس به مرحله اجرا در آمده و زوجه پس از صدور اجرائیه اعلام نماید که حاضر به تمکین نمی‌باشد تا به او زن ناشزه گفته شود.

نفقه زن ناشزه

سوال: اگر زن بدون اجازه مرد منزل مشترک را ترک کند، نفقه به او تعلق می‌گیرد؟

پاسخ و بررسی: زن در صورت عدم تمکین نمی‌تواند از شوهر مطالبه نفقه کند. ماده 1108 قانون مدنی در این زمینه مقرر می‌دارد:

بنابراین اگر زن مانع مشروع و عذر موجهی در عدم تمکین داشته باشد، حق وی نسبت به نفقه ساقطه نخواهد شد. مثلا طبق ماده 1127 قانون مدنی، هرگاه شوهر بعد از عقد مبتلا به یکی از امراض مقاربتی گردد زن حق خواهد داشت که از نزدیکی با او امتناع نماید و امتناع به علت ‌مزبور مانع حق نفقه نخواهد بود.

مهریه زن ناشزه

سوال: در جلسه دادگاه که بنا به دادخواست زوج جهت الزام به تمکین زوجه تشکیل شده است آیا زوجه به صرف داشتن گواهی پزشکی قانونی (بدون هیچ گونه بررسی و اثبات) می‌تواند از خود دفاعی داشته باشد؟ آیا ترک منزل و بردن جهیزیه و اجرای مهریه به صرف این ادعای ضرب و شتم اثبات نشده، دلیلی بر عدم سازش زوجه می‌باشد؟ و در دادگاه به ضررش است؟

پاسخ و بررسی: صرف در دست داشتن گواهی پزشکی قانونی بدون اخذ حکم قطعی محکومیت زوج، در خصوص ضرب و جرح ملاک صدور حکم در دادگاه تمکین قرار نمی‌گیرد. ترک منزل و استرداد جهیزیه می‌تواند دلیلی بر عدم تمکین باشد اما درخواست مهریه مقوله‌ای جداگانه بوده و ارتباطی به تمکین یا عدم تمکین ندارد. مهریه مستند به سند رسمی است و زوجه هر زمان که بخواهد می‌تواند مهریه خود را درخواست نماید.

الزام زن به تمکین از شوهر و مهریه به طور مستقیم از قانون ناشی می‌شود. مهر عبارت از مالی است که، به مناسبت عقد نکاح، مرد ملزم به دادن آن به زن می‌شود.

طلاق زن ناشزه

سوال: هفته قبل دادگاه پرونده طلاق به درخواست زوجه به علت سوءمعاشرت و سوءرفتار به شورای حل اختلاف فرستاده و زوجه نه در مشاوره و نه حل اختلاف سازش نکرد و مصمم به طلاق است. در حالی که هیچ مدرکی دال بر سوء رفتار و سوء معاشرت بنده ندارد. و عدم تمکین او هم ثابت شده حتی تحقیقات نیروی انتظامی نیز به تعریف از معاشرت و رفتار بنده گزارش شده با این توضیحات دادگاه امکان حکم طلاق برای زوجه را صادر می‌کند؟

پاسخ و بررسی: در این مورد یا باید عسر و حرج زن قانونا ثابت شود یا زوج و زوجه باید در خصوص طلاق با هم به توافق برسند تا دادگاه قانونا بتواند حکم طلاق صادر کند.

عدم تمکین محرز است و در اینجا به زوجه (خانم) اصطلاح زن ناشزه تعلق می‌گیرد. و اثبات آن هم با تحقیقات نیروی انتظامی ثابت شده است. پس نافرمانی زوجه و عدم ایفاء وظایف زناشویی از ناحیه او می‌تواند در دادگاه علیه او استفاده شود.

برای اینکه عسر و حرج را زن بتواند ثابت کند یکسری مصادیق آن در ماده ۱۱۳۰ قانون مدنی آورده شده است مثلا اعتیاد زوج به یکی از انواع مواد مخدر و یا ابتلاء وی به مشروبات الکلی که به اساس زندگی خانوادگی خلل وارد آورد و امتناع یا عدم امکان الزام وی به ترک آن در مدتی که به تشخیص پزشک برای ترک اعتیاد لازم بوده است که می تواند یکی از موارد عسر و حرج باشد.

بهترین وکیل برای زن ناشزه

وکیل پایه یک دادگستری می‌تواند در امور مختلف خانواده به شما کمک کند. ولی بهتر است برای امور حقوقی خود از یک وکیل متخصص در آن زمینه که اطلاعات بیشتر و دقیق‌تری دارد استفاده کنید. وکیل طلاق می‌تواند بهترین گزینه برای یک مشاوره حقوقی تلفنی باشد. شما می‌توانید مجموعه وکیل VIP در ارتباط باشید و بهترین وکیل را در کنار خود داشته باشید.