طلاق بائن چیست؟ انواع و آثار آن

طلاق دارای شرایطی است که در قانون مدنی آمده و امروز هم به قوت و اعتبار خود باقی است. درباره طلاق عقاید و نظر های مختلفی ابراز شده است. عده ای آن را زیان آور و خطرناک دانسته و بطور کلی محکوم کرده اند و دسته از از لزوم آن در اجتماع جانبداری نموده اند. در قانون مدنی انواع طلاق شامل طلاق بائن و طلاق رجعی می باشد. طلاق رجعی به طلاقی گفته می شود که در ایام عده، شوهر می تواند رجوع کند. در این مقاله، به توضیحات کاملی در خصوص اینکه طلاق بائن چیست و انواع طلاق بائن کدامند، خواهیم پرداخت و آثار طلاق بائن را بیان خواهیم نمود.

طلاق بائن چیست؟

ماده 1143 قانون مدنی طلاق را به بائن و رجعی تقسیم کرده است. این ماده می گوید:

طبق ماده 1144 قانون مدنی:

بائن از بینونت به معنی جدائی است و این گونه طلاق را از آن رو بائن گفته اند که در آن حق رجوع برای شوهر شناخته نشده است و با وقوع طلاق رابطه نکاح به طور قطعی منحل می شود، بر خلاف طلاق رجعی که در آن حق رجوع برای شوهر وجود دارد، یعنی شوهر می تواند در ایام عده به طلاق رجوع کند و زندگی زناشویی را بدون نکاح مجدد از سر گیرد. بنابراین، در قانون مدنی، مانند فقه اسلامی، رجوع یک عمل حقوقی یک جانبه است که به وسیله شوهر انجام می شود.

طبق ماده 1149 قانون مدنی:

انواع طلاق بائن

در ادامه توضیح مفهوم طلاق بائن و اینکه طلاق بائن چیست، باید به این موضوع بپردازیم که انواع طلاق بائن کدامند. طبق ماده 1145 قانون مدنی:

چنانکه ملاحظه می شود، این ماده عینا از فقه امامیه اقتباس شده است. در ادامه توضیحات بیشتر داده می شود:

1) طلاقی که قبل از نزدیکی واقع شود: در این طلاق دیگر لازم نیست در زمان طُهر اتفاق بیافتد و ممکن است در مدت عادت ماهیانه زن یا نفاس باشد.

2) طلاق زن یائسه: یعنی زنی که به سنی رسیده است که عادت ماهیانه زنانگی ندارد و در اینجا می توان بلافاصله بعد از رابطه جنسی با زن، او را طلاق دهد، بدون اینکه عده نگه دارد.

3) طلاق خُلع، البته تا زمانی که زن به عوض رجوع نکرد است: بعد از رجوع زن به عوض، این طلاق عم رجعی می شود.

4) طلاق مُبارات، البته قبل از آنکه زن به عوض رجوع کند: بعد از رجوع به عوض این طلاق هم رجعی می شود. در طلاق مبارات نیز مانند طلاق خلع، زن مالی را به مرد هدیه می دهد که این هدیه موجب می شود، طلاق از حالت رجعی درآید و مرد نتواند، طلاق را برهم بزند.

5) سومین طلاق بعد از سه ازدواج متوالی: یعنی اگر زن و مردی ازدواج دائم نمایند و ازدواج آنها به واسطه طلاق (نه فسخ نکاح) برهم خورد و بعد از برهم خوردن ازدواج، زن و مرد دوباره با یکدیگر ازدواج کنند و یا مرد از طلاق رجوع کند و این عمل سه بار تکرار شود، طلاق سوم آنها باین می شود.

آثار طلاق بائن

اگر طلاق بائن باشد، رابطه نکاح از تاریخ وقوع آن منحل می شود. البته این انحلال اصولا اثری نسبت به گذشته ندارد، بر خلاف بطلان نکاح که نسبت به گذشته هم موثر است و اصولا به منزله آن است که نکاحی واقع نشده باشد.

بر اثر طلاق بائن، زن و شوهر از قید زناشویی آزاد می شوند: شوهر پس از طلاق می تواند بدون اشکال ازدواج کند. اما زوجه، اگر از آن دسته از زنان نباشد که عده طلاق ندارند، باید عده نگاه دارد و نمی تواند در ایام عده با دیگری ازدواج کند و این تنها اثری است که بعد از طلاق بائن در ایام عده از ازدواج سابق باقی می ماند.

بنابراین، با وقوع طلاق بائن، حقوق و تکالیفی که زن و شوهر نسبت به یکدیگر داشتند ساقط می گردد. اقامتگاه زن دیگر تابع اقامتگاه شوهر نیست، بقا نام خانوادگی شوهر برای زن منوط به اجازه شوهر است. زنی که در عده طلاق بائن است مستحق نفقه ایام عده نیست، مگر اینکه آبستن باشد.

ماده 1109 قانون مدنی:

نمونه رای طلاق بائن