نفقه فرزند می تواند شامل نفقه حال و آینده فرزند و همچنین نفقه معوقه یا گذشته شود. با توجه به ماده ۱۱۹۹ قانون مدنی، نفقه فرزندان بر عهده پدر است پس از فوت پدر یا عدم قدرت او به انفاق به عهده اجداد پدری است و در صورت نبودن پدر و اجداد پدری و یا عدم قدرت آن ها نفقه بر عهده مادر است. و هرگاه مادر هم زنده و یا قادر به انفاق نباشد به عهده اجداد و جدات مادری می باشد. در ادامه در قالب پرسش و پاسخ با وکیل پایه یک دادگستری به سوالات مرتبط شما با موضوع مقاله، پاسخ داده خواهد شد. همچنین می توانید سوالات خود را در قسمت مشاوره حقوقی تلفنی از مجموعه وکیل VIP بپرسید.
نفقه چیست؟
طبق تعریف ماده ۱۱۰۷ قانون مدنی، نفقه عبارت است از همه نیازهای متعارف و متناسب با وضعیت زن از قبیل مسکن، البسه، غذا، اثاث منزل و هزینه‌های درمانی و بهداشتی و خادم در صورت عادت یا احتیاج به واسطه نقصان یا مرض.
نفقه زن با نفقه فرزند دارای تفاوت‌هایی است. مثلا نفقه زوجه بر نفقه فرزند مقدم است و نفقه فرزندان بر نفقه والدین نیز مقدم است و در آخر نفقه زوجه موقت است. و یا نفقه زوجه در هر صورت بر عهده مرد است، صرف نظر از آنکه زوجه، نیاز مالی داشته یا نداشته باشد و حتی اگر زوجه شاغل باشد، باز هم مرد باید نفقه او را بپردازد.
[مقاله مرتبط: انواع نفقه طلاق ]
نفقه معوقه فرزند
نفقه گذشته فرزند در دو حالت پیش می آید:
1) در گذشته دادخواست ثبت شده ولی پرداختی توسط پدر انجام نشده.
2) در گذشته دادخواستی بر این مبنا ثبت نشده و الان می خواهیم نسبت به دریافت نفقه گذشته فرزند اقدام کنیم.
نفقه فرزند فقط نسبت به زمان حاضر و آتی (آینده) قابل مطالبه است و نمی‌توان نفقه معوقه فرزند را مطالبه کرد. اما برای نفقه فرزندی که در گذشته اقدام شده ولی پرداختی توسط پدر انجام نشده می‌توان دادخواستی با عنوان پرداخت نفقه معوقه فرزند تنظیم و از طریق دفاتر الکترونیک قضایی ارسال کرد.
زوجه در هر حال می تواند برای نفقه زمان گذشته خود اقامه دعوی نماید و طلب او از بابت نفقه مزبور طلب ممتازه بوده و در صورت افلاس یا ورشکستگی شوهر زن مقدم بر غرما خواهد بود ولی اقارب فقط نسبت به آتیه می‌توانند مطالبه نفقه نمایند.
نحوه محاسبه نفقه گذشته فرزند با دادخواست ثبت شده
سوال: سال 92 نفقه ماهی ۱۵۰هزار تومان ثبت شده برای فرزند ولی پرداختی توسط پدر فرزند انجام نشده است. الان مجدد شکایت کردم. می‌خواستم بدونم نحوه محاسبه‌اش چجوریه؟ نفقه فرزندی که حدود ده سال عقب افتاده با نرخ روز محاسبه‌اش می‌کنند یا خیر؟
پاسخ وکیل پایه یک دادگستری: جمع مبالغ محاسبه و پرداخت خواهد شد ولی به نرخ روز محاسبه نمی‌شود. چون میزان نفقه فرزند در حکم دادگاه قید شده و تاکنون تقاضای تعدیل هم نکرده‌اید، با نرخ قبلی محاسبه و پرداخت می‌شود اما در صوریتکه دادخواست تعدیل نفقه فرزند (افزایش) را بدهید برای نفقه ماه های آینده با نرخ جدید کارشناسی تعیین خواهد شد.
پس در صورتی عدم پرداخت نفقه فرزندان و محکوم به پرداخت بودن پدر برای نفقه، تقاضای اجراییه و اجرای حکم نمایید تا اموال و حساب‌های بانکی زوج را توقیف نمائید.
تعدیل نفقه فرزند
سوال: تعدیل نفقه فرزند دادم که شورای حل اختلاف قبول نکرد و قاضی شورا گفت باید یکسال از آخرین دادخواست تعدیل قبلی گذشته باشد!! در شورا با هر سه قاضی صحبت کردم اما قبول نکردن و گفتن بعد از عید اقدام مجدد کنم. بنده را چه راهنمایی می‌کنید؟ همین الانش هم نفقه فعلی کفاف هزینه دختر ۱۱ساله را نمی‌دهد.
پاسخ وکیل خانواده: اصولا برای تعدیل نفقه باید ۶ماه تا یکسال از تعیین نفقه قبلی گذشته باشد. با گذشت مدتی از محکومیت قبلی به پرداخت نفقه و با ارائه مستندات کافی از جمله افزایش درآمد حقوق پدر فرزند، تورم و افزایش هزینه‌های فرزند می‌توانید دادخواست تعدیل نفقه مطرح کنید.
[مقاله مرتبط: تعدیل اقساط مهریه توسط زوج ]
دادخواست افزایش نفقه فرزند با وجود توافق کتبی قبلی
سوال: بنده از شوهرم طلاق گرفتم و حضانت فرزند ۵ ساله‌ام با منه و موقع طلاق توافق کتبی کردیم که هر ساله مبلغ ۶۰ هزار تومان به نفقه ماهیانه فرزند مشترکمان اضافه شود ولی الان خیلی گرانی شده و من نمی‌توانم با اون نفقه ناچیز خرج بچه‌ام را بدهم آیا می‌توانم دوباره دادخواست افزایش نفقه بدهم برای بچه‌ام و دادگاه پدرش را محکوم کند؟ ما قبلا توافق کتبی هم در مورد نفقه کرده بودیم؟ آیا امکان شکایت از افزایش نفقه فرزند مشترکمان وجود دارد؟ قانون نمی‌گوید قبلا توافق کردید؟
پاسخ وکیل طلاق: با استناد به گرانی و افزایش تورم می‌توانید دادخواست تعدیل نفقه فرزند ارسال کنید.
زمان پرداخت تعدیل نفقه فرزند
سوال: شخصی برای فرزندشون درخواست تعدیل نفقه کردن، می‌خوان بدونن که بعد از تعیین نفقه جدید، آقا مبلغ جدید را از چه زمانی باید پرداخت کند. از زمان دادخواست خانم، یا از زمان تعیین قیمت دادگاه؟ بعد از تعدیل نفقه پرداخت مبلغ جدید از چه زمانی است؟
پاسخ وکیل مهریه: تاریخ شروع پرداخت تعدیل در رای صادره درج شده و متعاقب صدور اجرائیه باید پرداخت شود.
بخشش نفقه فرزند در ازای طلاق
سوال: فرزند دختر ۱۷ ساله دارم. ۶ سال پیش متارکه کردم و در مدت ۶ سال مادرشان اجازه ملاقات با فرزندم را به من ندادند. بارها اقدام قانونی و تعیین ملاقات با فرزند را داشتم و دخترم با استناد به رسیدن به سن انتخاب تمایل به ارتباط و ملاقات با بنده را ندارند. و پس از اینکه متوجه ممنوع الخروجی خود شده‌اند به همراهی مادرشان اقدام به شکایت نفقه نموده و درخواست نفقه از بنده را دارند که هیچ تمایلی به ارتباط و دیدار و ملاقات را با بنده ندارند. لازم به ذکر است که همسر سابقم که وکالت طلاق داشتند در طلاق نامه ذکر کردند که مهریه‌شان در ازای فرزند میبخشند و تمام هزینه‌های نگهداری فرزند و تحصیل تا ازدواج فرزندمان تماما برعهده‌شان هست و از بنده هیچ گونه درخواست مالی ندارند. آیا پرداخت نفقه برای فرزند ۱۷ ساله که تماما مادر عهده‌دار هزینه هایش می‌باشد جایز است؟
پاسخ وکیل دادگستری: تکلیف پدر به پرداخت نفقه به فرزند ارتباطی به مادر ندارد و فرزندان همواره مستحق دریافت نفقه می‌باشند.
لزوم پرداخت نفقه به اشخاص واجب‌النفقه قاعده‌ای آمره است و توافق زوجین نمی‌تواند موجب نفی یا بی‌اثر شدن این قاعده شود؛ بنابراین، چنین توافقی تکلیف پدر در پرداخت نفقه فرزند را ساقط نمی‌کند اما؛ چنانچه مقصود از رضایت مادر نسبت به نفقه فرزند و صلح آن، این باشد که مادر با تأمین نیازهای معیشتی فرزند موجبات تمکن وی و در نتیجه رفع تکلیف پدر از پرداخت نفقه را فراهم آورد، منعی برای پذیرش این رضایت و توافق مبنای آن نیست؛ هرچند تفسیر قرارداد و بررسی رضایت مادر و حدود آن و رعایت غبطه و مصلحت طفل مندرج در ماده ۴۵ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱، بر عهده مرجع قضایی رسیدگی‌کننده است.
آیا فررند می‌تواند برای نفقه خود از پدر شکایت کند؟
سوال: پسرم ۱۴سالشه حضانتش با پدرشه آیا پسرم خودش می‌تواند برای نفقه اقدام کند تو دادگاه نوجوانان. چون من حضانتشو ندارم نمی‌توانم برای نفقه اقدام کنم؟
پاسخ وکیل : فرزند چون به سن قانونی نرسیده نمی‌تواند برای دادخواست اقدام کند. با توجه به اینکه حضانت با پدر است و زمانی که پسر با پدر زندگی می‌کند و این یک اماره بر پرداخت نفقه است. شما می‌توانید اظهارنامه‌ای مبنی بر مطالبه نفقه فرزند تنظیم و به طرفیت ایشان ارسال نمایید.
میزان نفقه فرزند دانشجو
سوال: با فرض در آمد ۳۰میلیونی پدر و با دانستن اینکه نفقه به نظر کارشناس بستگی دارد ولی میزان عددی نفقه فرزند در حال تحصیل دانشجو در تهران حدودا چقدر در نظر می‌گیرن؟
پاسخ وکیل طلاق توافقی: این مقدار توسط وکیل قابل پیش‌بینی نیست. کارشناس رسمی دادگستری با در نظر گرفتن شخصیت فردی و اجتماعی و خانوادگی و محل زندگی و تحصیلات و مدرک تحصیلی و شغل پدر و … اقدام به تعیین میزان نفقه می‌کند. اما با این حال در سال 1401 بین یک تا دو میلیون تومان در نظر گرفته خواهد شد.
قطع نفقه در صورت وفقه بین دو مقطع دانشگاهی
سوال: با بررسی‌هایی که داشتم متوجه شدم فرزند پسر بالای ۱۸ سال تا پایان تحصیلات دانشگاهی مشمول دریافت نفقه است. می‌خواستم بدونم تعریف تحصیلات دانشگاهی تا کدام مقطع است و در صورتی که بین دو مقطع برای مثال، کارشناسی و ارشد وقفه بیوفتد، پرداخت نفقه قطع می‌شود؟
پاسخ وکیل پایه یک دادگستری: به فرزند بالای ۱۸ سال نفقه تعلق نمی‌گیرد به شرط آنکه مشغول به تحصیل یا شرایط خاصی داشته باشد. علی الاصول تعریف تحصیلات دانشگاهی در نفقه فرزندان تا مقطع کارشناسی ملاک عمل است. و بله توقف بین دو مقطع تحصیلی باعث قطع نفقه می‌شود. اما در صوریتکه مشغول تحصیل برای قبولی در مقطع ارشد بوده‌اند، نفقه به ایشان تعلق می‌گیرد. اما چنانچه مدت مدیدی نه به آموزش و تحصیل مشغول بده‌اند و نه شغلی داشتند، نفقه به ایشان تعلق نمی‌گیرد. چون برای کار مدرک کارشناسی عرفا کفایت می‌کند و همچنین برای مقطع کارشناسی ارشد نفقه به ایشان تعلق نمی‌گیرد.
آیا منظور از درآمد پدر، حقوق ثابت است؟
سوال: اگرچه گفته شده میزان نفقه فرزند به نظر کارشناس بستگی دارد. آیا منظور از درآمد پدر حقوق ثابت است یا مواردی مانند اضافه کار ماموریت یا کارانه که ممکن است مقطعی باشد در تصمیم کارشناس تاثیر دارد. نفقه فرزند دختر و دانشجو تهران با درآمد نسبی ۲۸میلیون پدر حدودا چقدر می‌باشد.
پاسخ وکیل: میزان نفقه توسط کارشناس رسمی دادگستری تعیین می‌گردد هر آنچه که تمکن مالی ایشان را ثابت کند می‌توانید ارائه دهید. و کارشناس مبلغ خالص دریافتی و میانگین حقوق را در نظر خواهد گرفت. و میزان نفقه دختر می‌تواند بین یک تا دو میلیون در نظر گرفته شود.
[مقاله مرتبط: دادگاه بدوی و رای بدوی چیست؟ ]
سلام من برای درخواست نفقه از پدرم کردم و نفقه به من تغلق گرفت ولی اونجا به من گفتند که برای نفقه تحصیلی جدا باید اقدام کنم من دانشجوی دانشگاه ازاد هستم ولی از هر کسی میپرسم چیزی در مورد نفقه تحصیلی نمیدونه میشه لطفا یک توضیحی درموردش بدید ممنون
با سلام
در قانون مدنی، موضوع نفقه فرزند به صورت جداگانه مورد بررسی قرار نگرفته و نفقه فرزند ، به خواست خود وابسته به احکام نفقه اقارب یا خویشاوندان است. طبق ماده 1204 قانون مدنی، مفادی که در نفقه فرزند شامل می‌شود عبارتند از: مسکن، پوشاک، غذا و اثاثیه منزل به اندازه لازم برای رفع نیازهای او، با در نظر گرفتن توان مالی پرداکننده نفقه.
به علاوه، طبق ماده 1198 قانون مدنی، هر کسی که توانایی مالی برای پرداخت نفقه را دارد، ملزم به پرداخت آن است. با این حال، اگر پدر فرزندش توانایی مالی لازم برای پرداخت هزینه‌های تحصیل فرزندش را ندارد، تکلیفی در این خصوص ندارد و هیچ گونه ضمانت اجرایی نیز برای او در نظر گرفته نمی‌شود.