- در این مقاله ابتدا به این پرسش ها پاسخ می دهیم که اختیارات قیم چیست و سپس به این می پردازیم که وظایف قیم چیست و در چه مواردی قیم فاقد اختیار می باشد و در آخر هم به این موارد می پردازیم که نکات حقوقی قیم به چصورت است.
قیم در قانون شخصی است که در صورت نبودن ولی خاص (ولی قهری (پدر یا جد پدری) و وصی) به وسیله دادگاه برای سرپرستی و اداره امور محجور انتخاب می شود. محجورین کسانی هستند که به علت صغر سن یا نقص یا اختلال قوای دماغی نمی‌توانند در امور خود آزادانه تصرف کنند و اعمال حقوقی که برای حیات انسان لازم است انجام دهند و از این رو به حمایت های قانون گذار نیاز دارند. طبق ماده 1207 قانون مدنی، محجورین به سه دسته تقسیم و محدود می‌شوند: 1) صغار 2) افراد غیر رشید 3) مجانین. یکی از حدود اختیارات قیم و وظایف و مسئولیت های او، این است که اقدام به فروش اموال ضایع شدنی محجور کند.
اختیارات قیم چیست؟
بطور کلی سرپرستی و اداره امور محجور، اعم از غیر مالی و مالی، بر عهده قیم است. همانطور که در ماده 1235 قانون مدنی آمده:
این ماده شامل اداره کلیه امور مالی و غیرمالی محجور است. عبارت «مواظبت شخص مولی علیه» به سرپرستی و اداره امور غیر مالی مولی علیه و جمله «نمایندگی قانونی او در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی» به اداره امور مالی محجور اشارت دارد.
وظایف و اختیارات قیم را می توان با دو عنوان اداره امور غیرمالی و اداره امور مالی مورد بحث قرار داد که در ادامه بیشتر بررسی خواهیم کرد.
[ مقاله مرتبط: قیم کیست؟ شرایط و موانع قیمومت ]
1) اداره امور غیر مالی محجور
نگهداری: هرگاه محجور مادر و ولی خاص (پدر و جد پدری و وصی منصوب) نداشته باشد، حضانت به قیم محول می گردد. اطلاق مواظبت که اعم از مواظبت جسمی و روحی است حضانت را نیز دربرمی گیرد.
آموزش و پرورش: آموزش و پروش محجور نیز بر عهده قیم است. و در ماده 79 قانون امور حسبی آمده: «قیم باید در تربیت و اصلاح حال محجور سعی و اهتمام نماید …».
ازدواج: قیم در ازدواج نابالغ اختیاری ندارد و اختیاری که ماده 1041 قانون مدنی :«عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.» برای عقد نکاح قبل از بلوغ به ولی داده است ناظر به ولی قهری است و قابل تعمیم به قیم نیست.
طلاق: اگر صغیر قبل از رسیدن به سن بلوغ به وسیله ولی قهری ازدواج کرده و سپس برای او قیم معین شده باشد، قیم نمی‌تواند زوجه مولی علیه را طلاق دهد یا به نمایندگی از دختر صغیره تحت قیمومت تقاضای طلاق کند، زیرا طلاق یک امر شخصی است که خود صغیر باید پس از رسیدن به سن بلوغ درباره آن تصمیم بگیرد. حتی ولی قهری دارای چنین اختیاری نیست تا چه رسد به قیم که اختیاراتش کمتر از ولی قهری است. (مجموعه وکیل VIP دارای بهترین وکیل طلاق میباشد)
2) اداره امور مالی محجور
محجورین اعم از صغیر، سفیه و مجنون به حکم قانون نمی‌توانند در اموال و امور مالی خود مداخله کنند و اداره این امور به عهده قیم است. و به همین منظور قانونگذار مقررات و مختلف و متعددی در این زمینه آورده است. بخری از این مقررات برای حفظ اموال مولی علیه است و بیشتر جنبه حفاظتی و حسابداری دارد و برخی ناظر به اعمال حقوقی است.
+ اقدامات حفاظتی و حسابداری
قانون گذار، تنظیم صورت دارای مولی علیه را در ابتدای قیمومت، دادن صورتحساب سالانه را در دوران قیمومت تنظیم و ارائه صورت حساب نهایی را در پایان قیمومت بر عهده قیم گذاشته است. علاوه بر این درخواست مهر و موم ترکه مورث محجور، حفظ و نگهداری اموال و پاره ای اقدامات دیگر نیز به عهده اوست. اینها اقداماتی است که برای حفظ اموال محجور به موجب قوانین کشور لازم شناخته شده است.
– تنظیم صورت دارایی در ابتدای قیمومت
به دستور ماده 1236 قانون مدنی:
به علاوه قیم در سیاهه اموال محجور که در ابتدای دخالت خود تنظیم می کند باید برگ های بهادار، اسناد املاک و تمام برگ هایی که دارای اهمیت است ذکر نماید و برگ هایی که بها و اهمیتی ندارد، مانند قبوض آب و برق پرداخت شده یا رسید کمک های بلاعوض را دسته بندی نماید و عدد برگ ها را در سیاهه دارای قید کند (ماده 76 قانون امور حسبی).
– تنظیم و ارائه صورتحساب سالانه
به موجب ماده 1244 قانون مدنی:
– تنظیم و ارائه صورتحساب نهایی
به موجب ماده 1245 قانون مدنی:
بنابراین هرگاه محجور از حجر خارج شود، برای مثال، کودک به سن بلوغ و رشد برسد، یا قیمومت قبل از رفع حجر خاتمه یابد، در صورت اول قیم باید صورتحساب زمان تصدی خود را به مولی علیه سابق و در صورت دوم به قیم بعدی بدهد.
نحوه برداشت از حساب صغیر توسط قیم
به موجب ماده 1237 قانون مدنی:
مدعی‌العموم یا نماینده او باید بعد از ملاحظه صورت دارائی مولی‌‌علیه مبلغی را که ممکن است مخارج سالیانه مولی‌‌علیه، بالغ بر آن گردد و مبلغی را که برای اداره کردن دارائی مزبور ممکن است لازم شود معین نماید. قیم نمی‌تواند بیش از مبالغ مزبور خرج کند مگر با تصویب مدعی‌العموم.
و بنابر ماده 1241 قانون مدنی:
قیم نمی‌تواند اموال غیر منقول مولی علیه را بفروشد و یا رهن گذارد یا معامله کند که در نتیجه آن خود مدیون مولی علیه شود مگر با لحاظ غبطه مولی علیه و تصویب مدعلی العموم. در صورت اخیر شرط حتمی تصویب مدعی العموم ملائت قیم باشد و نیز نمی تواند برای مولی علیه بدون ضرورت و احتیاج قرض کند مگر با تصویب مدعلی العموم.
در صورت تمایل جهت مشاوره حقوقی درباره قیم از طریق لینک زیر اقدام نمایید:
» سوالات حقوقی شما درباره وظایف و اختیارات قیم
مولی علیه کیست؟
مولی علیه در واقع «صغیر» یا «مجنون» یا «غیر رشیدی» است که عدم رشد یا جنون او متصل به صغر باشد. بنابراین، صغیر (مطلقاً) و مجنون و سفیه (در صورتی که جنون و سفه آنها قبل از تمام شدن صغر وجود داشته و بعد از بزرگ شدن هم ادامه پیدا کند) تحت ولایت پدر و جد پدری هستند.
غبطه چیست؟
غبطه در لغت به معنای نیکویی حال، شادمانی، آرزو است و همچنین در اصطلاح حقوقی منظور از غبطه در نگهداری اموال مولی علیه این است که ولی، عملی نکند که موجب فساد مالی مولی علیه شود.
بنده قیم قانونی برادر صغیر هستم و مبلغی به عنوان سهم الارث به حساب غیر قابل برداشت ایشون واریز شده حال با توجه به وضعیت اقتصادی و افت ارزش ریال چطور میتونم برای حفظ ارزش سرمایه این مبلغو از حساب برداشت کنم و به طلا یا چیز دیگه تبدیل کنم؟
در خصوص اینکه مبلغ وجه نقد در حساب مولی علیه(برادر صغیر)شما واریز گردیده است باید برای دادستان اعلام بفرمایید که بنا بر مصلحت حال و غبطه مولی علیه خود نیاز به برداشت وجه میباشد تا آن در سرمایه گذاری به نوع دیگر مبدل خواهید کرد و بعد از روشن شدن این موضوع و موافقت دادستانی مبلغ قابل برداشت میباشد.
