در تمامی دعاوی حقوقی، می‌توان با ادای قسم به یکی از نام‌های خدا و با الفاظ جلاله‌ای نظیر والله، بالله و تالله، موضوع دعوا را تأیید یا انکار کرد. این عمل با نام “اتیان سوگند” شناخته می‌شود. برای اینکه اتیان سوگند قابل اثبات باشد، شاهد یا شهودی که مدعی علیه، موضوع دعوا را انکار کرده است، باید در دادگاه حضور داشته باشد. پس از صدور قرار اتیان سوگند و ذکر موضوع و شخص یاد کننده سوگند در آن قرار، اتیان سوگند با ذکر نام خدا و قسم خوردن در خصوص موضوع دعوا، طبق تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه، انجام می‌شود.
لازم به ذکر است که اتیان سوگند فقط در شرایطی مورد قبول قرار می‌گیرد که طبق شرایط و تشریفات شرعی و قانونی، این امر ادا شده باشد. بنابراین، اصحاب دعوا و هر کسی که قصد دارد از این روش استفاده کند، باید از قواعد و تشریفات این موضوع و نحوه اتیان سوگند، آگاهی داشته باشند.
[مقاله مرتبط: حکم بدوی یعنی چه؟ ]
معنی اتیان سوگند
اِتْیانِ سوگَند به معنای قسم خوردن به لفظ جلاله با الفاظی نظیر والله، بالله، تالله یا ذکر کردن نام خداوند به هر زبانی، می باشد. این عمل در محکمه، در مقام دفاع یا دعوا، به درخواست یکی از طرفین دعوا، صورت می گیرد.
سوگند یا قسم، یکی از انواع ادله اثبات دعوا، در دعوا های حقوقی و کیفری می باشد. استفاده از سوگند در دعاوی حقوقی و کیفری، با رعایت قواعد و تشریفات مخصوص به خود، می‌تواند به عنوان یکی از روش‌های تأیید و اثبات موضوع در دادگاه مورد استفاده قرار گیرد.
لازم به ذکر است که در برخی موارد، قوانین یا تشریفات محلی و ملی ممکن است به ادای قسم به شیوه‌های خاص و محدودیت‌هایی دستور دهند. بنابراین، طرفین دعوا باید با قواعد محلی و ملی مرتبط با اتیان سوگند در دادگاه آشنا باشند.
شرایط اتیان سوگند در دادگاه
در دادگاه، اتیان سوگند به وجود برخی شرایط قانونی منوط است و صرفا در صورت وجود چنین شرایطی، مدعی می‌تواند تقاضای اتیان سوگند کند و تکلیف اثبات یا رد ادعای خود را منوط به اتیان سوگند از سوی طرف مقابل نماید. شرایط ادای قسم در دادگاه عبارتند از:
1️⃣ ادعای مطرح شده باید بدون دلیل باشد و مدعی علیه نیز باید منکر ادعای مدعی باشد. به عبارت دیگر، در صورتی که مدعی به دلیل‌هایی ادعای خود را ثابت کند، اتیان سوگند معتبر نخواهد بود.
2️⃣ دعای مطرح شده باید به شخص ادا کننده سوگند، منتسب باشد. بنابراین، اتیان سوگند تنها از کسی قابل درخواست است که امر مورد ادعا منتسب به وی باشد.
3️⃣ کسی که از او تقاضای اتیان سوگند می‌شود، باید جزء طرفین دعوا باشد و در برخی موارد، مانند دعاوی بر صغیر و مجنون، نمی‌توان قسم را بر ولی یا وصی یا قیم متوجه کرد، مگر نسبت به اعمال صادره از آن‌ها. به عبارت دیگر، در این دعاوی فقط ولی، وصی یا قیم می‌تواند به‌عنوان مدعی یا مدعی علیه، قسم بخورد، تا ثبات اعمال خود را تأیید کند.
🔷 لازم به ذکر است که شرایط و قواعد اتیان سوگند در دادگاه ممکن است در کشورهای مختلف متفاوت باشد، بنابراین در صورتی که در یک کشور خارج از کشور خود به دادگاه مراجعه می‌کنید، بهتر است با قوانین و تشریفات مربوط به اتیان سوگند در آن کشور آشنا شوید.
تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه
ماده 281 قانون آیین دادرسی مدنی:
سوگند باید مطابق قرار دادگاه و با لفظ جلاله (والله – بالله – تالله) یا نام خداوند متعال به سایر زبانها ادا گردد و در صورت نیاز به تغلیظ دادگاه کیفیت ادای آن را از حیث زمان، مکان و الفاظ تعیین می نماید. در هرحال فرقی بین مسلمان و غیرمسلمان در ادای سوگند به نام خداوند متعال نخواهد بود. مراتب اتیان سوگند صورت جلسه می‌گردد.
🔷 در قانون آیین دادرسی مدنی، تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه در ماده 281 مشخص شده است. به دلیل اینکه سوگند در دادگاه، یکی از ادله اثبات دعوای شرعی و قانونی است، نحوه ادای قسم در دادگاه باید به همان شیوه‌ای باشد که در شرع و به تبع آن، در قانون مشخص شده است. بنابراین، تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه به شرح زیر است:
✅ بر اساس ماده 281 قانون آیین دادرسی مدنی، سوگند باید با لفظ جلاله (والله، بالله، تالله) یا نام خداوند متعال، به سایر زبانها ادا شود و در صورت نیاز به تغلیظ، دادگاه کیفیت آن را از حیث زمان، مکان و الفاظ تعیین می‌کند. در هر حال، فرقی بین مسلمان و غیر مسلمان در ادای سوگند به نام خداوند متعال، نخواهد بود. مراتب اتیان سوگند، صورت جلسه می‌گیرد.
✅ پس از صدور قرار اتیان سوگند، به درخواست متقاضی در دادگاه که در آن قرار، موضوع سوگند و شخصی که باید سوگند بخورد ذکر شده، سوگند با لفظ جلاله و یا نام خداوند به سایر زبانها ادا می‌شود و مراتب اتیان آن در جلسه ذکر می‌شود.
✅ در خصوص زمان اتیان سوگند، در صورتی که شخص معین شده در قرار، برای قسم خوردن، حاضر باشد، در همان جلسه، اتیان سوگند صورت می‌گیرد و در غیر این صورت، دادگاه، تعیین وقت می‌کند و وقت را به شخصی که باید اتیان سوگند نماید، اعلام می‌کند.
[مقاله مرتبط: محکوم له کیست؟ ]
سوالات متداول
آیا اتیان سوگند در دعاوی کیفری هم قابل انجام است؟
بله، اتیان سوگند در دعاوی کیفری نیز ممکن است. در دعاوی کیفری، اگر شاهد یا شهودی در مورد جرم یا تخلف متهم ارائه دهد، می‌تواند با ادای قسم به یکی از نام‌های خدا و با الفاظ جلاله‌ای نظیر والله، بالله و تالله، موضوع را تأیید کند. در این حالت نیز، اتیان سوگند با ذکر نام خدا و قسم خوردن در خصوص موضوع دعوا، طبق تشریفات و نحوه اتیان سوگند در دادگاه، انجام می‌شود.
لازم به ذکر است که در دعاوی کیفری، شاهد یا شهود باید به صورت قانونی و در حضور مقامات قضایی شهادت دهد و اتیان سوگند تنها به عنوان یک عامل تأییدی بکار می‌رود. همچنین، برخی از کشورها، قوانین خود را درباره اتیان سوگند در دعاوی کیفری ممنوع کرده‌اند و به جای آن از روش‌های دیگری برای جمع آوری اطلاعات استفاده می‌کنند.
آیا قواعد اتیان سوگند در کشورهای مختلف متفاوت است؟
بله، قواعد و تشریفات مربوط به اتیان سوگند در کشورهای مختلف ممکن است متفاوت باشند. در برخی کشورها، مانند ایالات متحده آمریکا، اتیان سوگند به طور کلی در دادگاه‌ها قابل قبول است و در برخی موارد، شاهدان می‌توانند با ادای قسم به موضوعاتی که در دادگاه ارائه می‌دهند، تأییدی بدهند.
در برخی کشورها، مانند بریتانیا، اتیان سوگند به نام خدا و با استفاده از کتاب مقدس انجام می‌شود. در بسیاری از کشورهای اسلامی، اتیان سوگند با ذکر نام خداوند و با الفاظی نظیر والله، بالله، تالله یا ذکر کردن نام خداوند به زبان‌های مختلف انجام می‌شود.
لازم به ذکر است که قوانین و تشریفات مربوط به اتیان سوگند در هر کشور، بسته به فرهنگ و تاریخچه آن کشور ممکن است متفاوت باشد. بنابراین، در صورتی که شما در یک کشور خارج از کشور خود به دادگاه مراجعه می‌کنید، بهتر است قبل از اینکه اقدام به ادای قسم کنید، با قوانین و تشریفات مربوط به اتیان سوگند در آن کشور آشنا شوید.
سلام شکایتی کیفری تحت عنوان ممانعت از حق (دیوار کشی مالک طبقه همکف در حیاط مشاع) نموده‌ام، مراحل کلانتری و تحقیقات محلی و ارجاع به دادگاه و سپس دادگاه جلب نظر کارشناسی رسمی دادگستری در امور ساختمان را دستور داد و نظر کارشناس رسمی هم به دادگاه ارائه شده و نظر کارشناس به نفع من صادر شد و طرفم اعتراض نموده است. من یک لایحه دادم و به ماده ۳ قانون تملک آپارتمانها و ماده ۳ آیین نامه اجرایی همین قانون اشاره کردم. ضمنا رای کمیسیون ماده ۱۰۰ را هم که حدود یکماه پیش صادر شده، مبنی بر تخریب دیوار را ضمیمه لایحه نمودم، اینک طرف مقابلم به نظر کارشناس اعتراض کرده و قصدش از این اعتراض این است که‌عدم سوء نیتش، را به دادگاه اعلام نماید و نظر دادگاه را تغییر دهد. در متن لایحه اعتراضی به مطالب زیادی اشاره نموده شامل ۱) توافقی که با سازنده در قرارداد مشارکت ساخت داشته و اعلام نموده در آن توافق نامه مقرر شده حیاط بصورت اختصاصی به طبقه همکف تعلق بگیرد و در ادامه اشاره نموده که در مبایعه نامه‌های بعدی هم که قدر السهم‌شان را در قالب آپارتمان فروخته‌اند در متن مبایعه نامه آورده‌اند که حق استفاده از حیاط را ندارند. ۲) اعلام نموده که در زمان صدور پروانه ساختمان این دیوار جهت جلوگیری اشخاص و اشیا به رمپ وجود داشته و بعدا شیشه سکوریت به آن اضافه شده است. ۳) به کسری پارکینگ هم اشاره نموده و اشاره نموده که از فضای حیاط به عنوان پارکینگ استفاده می‌نموده است و اعلام نموده که هیچ نوع استفاده دیگری ننموده است. سپس اشاره نموده که شیشه‌های سکوریت را گذاشته و هر موقع هر کدام از ساکنین مایل باشند، شیشه را بر می‌دارد. یک نکته که قابل مطرح شدن است این است که نه من و نه کسی که آپارتمان را به بنده فروخته هیچ توافقی با فروشنده و سازنده ساختمان مبنی بر اینکه در مبایعه نامه آمده باشد که حیاط اختصاصی باشد، نداشته‌ایم، ولی مالکین دیگر بعضا این توافق را در مبایعه نامه (قبل از صدور سند رسمی) امضا نموده‌اند و یک نکته دیگر اینکه تمام واحدهای آپارتمان دارای سند رسمی تک برگ مجزا هستند و در کلیه سندها و صورتمجلس تفکیکی حیاط مشاع قید شده است.
سوالم این است با توجه به توضیحات فوق آیا بنده بعنوان شاکی می‌توانم از دادگاه به غیر از هیئت کارشناسی که قرار است در امور ساختمان نظر دهد، درخواست جلب نظر کارشناس رسمی در امور ثبتی را بنمایم؟ آیا این کار لازم است؟ آیا توافق بعضی از مالکین در مبایعه نامه‌شان می‌تواند در حق اینجانب اثر بگذارد؟ و فرض بر اینکه بعضی مالکین در مبایعه نامه حق استفاده از حیاط را از خود سلب نموده باشند آیا دلیلی مبنی بر دیوارکشی طبقه همکف می‌باشد؟
باسلام و احترام
مالک طبقه همکف حق دیوار کشیدن در قسمت مشاعات را نداشته و ایشان ملزم به تخریب دیوار خواهند شد