محجورین اعم از صغیر، سفیه و مجنون به حکم قانون نمی‌توانند در اموال و امور مالی خود مداخله کنند و اداره این امور به عهده قیم است. به همین منظور قانون گذار مقررات مختلف و متعددی در این زمینه آورده است. برخی از این مقررات برای حفظ اموال مولی علیه است و بیشتر جنبه حفاظتی و حسابداری دارد و برخی ناظر به اعمال حقوقی است. واضح است که شخص قیم از آن رو که نمایندگی از طفل در امور مالی و نگهداری از او را بر عهده دارد، بایستی شرایطی داشته باشد و اما نهاد حمایتی قیمومت به علت ادامه حجر و برای حفظ حقوق محجور ادامه دارد، ولی ممکن است پایان قیمومت به علت زوال حجر باشد که در این صورت قیمومت پایان می‌پذیرد، بدون اینکه به تعیین قیم دیگری نیاز باشد. در قانون مدنی مواردی پیش‌بینی شده است که به موجب آنها قیم عزل شده یا منعزل می‌شود. بنابراین، در این مقاله عزل قیم، موارد عزل قیم و انعزال قیم را مورد بررسی قرار می‌دهیم.
عزل قیم چیست؟
هرگاه قیم در اداره اموال محجور مرتکب تقصیری شود، چنانکه در حفظ اموال او کوتاهی کند یا آنها را حیف و میل نماید یا به گونه ای دیگر از اختیارات خود سوء استفاده کند و از این رهگذر زیانی متوجه مولی علیه گردد، مسئول و مکلف به جبران خسارت وارد است.
در کل ممکن است در صورت برخی مسائل عزل قیم اتفاق بیافتد حال در ادامه این موارد را بررسی خواهیم کرد.
موارد عزل قیم
به حکم ماده 1248 قانون مدنی و دیگر مواد، در موارد ذیل دادگاه باید قیم را از سمت خود عزل نماید:
1. اگر معلوم شود که قیم فاقد صفت امانت بوده، یا این صفت از او سلب شود.
2. اگر قیم مرتکب یکی از جرایم (سرقت، خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس، منافیات عفت، جنحه نسبت به اطفال و ورشکستگی به تقصیر یا تقلب) شود به موجب حکم قطعی دادگاه محکوم گردد.
3. اگر قیم به علتی غیر از علل فوق محکوم به حبس شود و بدین جهت نتواند امور مالی مولی علیه را اداره کند.
4. اگر قیم ورشکسته اعلان شود.
5. اگر عدم لیاقت یا توانایی در اداره اموال مولی علیه معلوم شود.
عدم لیاقت یا ناتوانی، به هر علتی باشد، موجب عزل می‌شود، خواه سبب آن پیری باشد خواه بیماری، یا اعتیاد به مواد مخدر یا وضع دیگری که مانع اعمال وظایف قیمومت است، برای مثال هر گاه زن بی‌شوهری که قیم است ازدواج کند و به تشخیص مقام قضائی توانایی خود را برای اعمال وظیف قیمومت از دست بدهد از سمت خود برکنار می‌شود.
6. هرگاه معلوم شود که قیم از روی عمد مالی را که متعلق به مولی علیه بوده جزء صورت دارایی او قید نکرده، یا باعث شده است که آن مال در صورت مزبور قید نشود.
7. هرگاه دادگاه از قیم برای حفظ حقوق و اداره اموال مولی علیه تضمین بخواهد و قیم برای دادن تضمین حاضر نشود.
8. هر گاه قیم صورتحساب سالانه تصدی خود را ندهد و در ظرف یک ماه از تاریخ مطالبه اداره سرپرستی یا دادستان شهرستان از دادن صورتحساب خودداری نماید.
انعزال قیم
اگر قیم منصوب محجور شود، سمت خود را از دست می‌دهد و از تاریخ حجر منعزل می‌گردد. ماده 1249 قانون مدنی مقرر می‌دارد که :
مورد دیگری که در قانون به آن تصریح نشده، اما با استفاده از اصول و مقررات فقهی می‌توان از موراد انعزال قیم به شمار آورد، ارتداد قیم است. هر گاه قیم محجوری که مسلمان یا در حکم مسلمان است (طفلی که پدر و مادرش یا یکی از آنان مسلمان‌اند در حکم مسلمان است و به تعبیر دیگر مسلمان حکمی یا تبعی نامیده می‌شود)، مرتد شود، شرط اسلام را از دست می‌دهد و از این تاریخ منعزل می‌شود.
وکیل عزل قیم
امور قیمومت مربوط به دادگاه هر شهری است که اقامتگاه محجور در حوزه آن دادگاه قرار دارد. وکیل پایه یک دادگستری برای عزل قیم باید به امور حسبی و محجورین احاطه کامل داشته باشد. در مجموعه وکیل VIP می‌توانید به بهترین وکلای حقوقی، کیفری و خانواده و وکیل متخصص محجورین دسترسی داشته باشید.
در صورت تمایل جهت مشاوره حقوقی عزل قیم از طریق لینک زیر اقدام نمایید:
» سوالات حقوقی عزل قیم
عزل قیم در صورت عدم رسیدگی به محجور امکان پذیر است؟
عدم لیاقت یا ناتوانی، به هر علتی باشد، موجب عزل می‌شود، خواه سبب آن پیری باشد خواه بیماری، یا اعتیاد به مواد مخدر یا وضع دیگری که مانع اعمال وظایف قیمومت است.
آیا می توانم به جای پدرم، قیم برادرم شوم؟
پدرتان قیم نیست ولی است و شما نمی‌توانید تا ولی هست قیم شوید. برای مشاوره حقوقی دقیق‌تر می‌توانید به بهترین وکیل مشهد مراجعه نمایید.
